صنعت چرم در کشورهای مختلف

 

 

صنعت چرم چین

شاید عجیب باشد اما چین ۸۰ درصد چرم دنیا را تامین می کند. در حال حاضر کشورهای چین، ایتالیا، هند، برزیل، کره و روسیه از تولیدکنندگان و صادرکنندگان اصلی چرم دنیا هستند که در این میان کشور چین به تنهایی ۸۰% از چرم دنیا را تولید میکند. بر اساس تحقیقات ۶۵% از چرم دنیا از گاو، ۱۵% از گوسفند، ۹% از بز و ۱۱% از حیوانات دیگر تهیه می‌شود. چین همچنین سالانه حدود ۱۰ میلیون عدد کیف و ساک را چینی ها در ایران به فروش می رسانند. یعنی هنوز آنها بزرگترین بازیگر صنعت چرم ایران نیز هستند.

کشور چین در زمینه پوشاک و کیف چرم در بازار جهانی فعالیت زیادی دارد، البته به اعتقاد فعالان بازار، چرمی که چین تولید می‌کند، نسبت به چرم اروپایی بی‌کیفیت و در‌جه دوم و سوم است و به صورت معدودی تولید چرم درجه یک نیز در این کشور وجود انجام می شود.

معروف ترین و بزرگ ترین بازار چرم در مرکز شهر گوانجو محسوب گردیده و دارای بازارهای متنوع و متفاوت چرم می باشد، این بازار چرم طبیعی و مصنوعی، مصنوعات چرمی شامل کیف، کمربند، کفش و کیف و ابزار و یراق مورد نیاز این صنعت در کیفیت متوسط به بالا عرضه می گردد. بازار چرم هوادو شیلینگ نیز یکی از بزرگ ترین بازارهای چرم چین می باشد که در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر گوانجو قرار داشته و در سال ۲۰۰۰ افتتاح گردیده است، در این بازار برندهای مشهور چینی و بین المللی حضور دارند و تقریبا همه محصولات چرمی شامل کیف، کیف پول، کمربند، کیف آرایش و مواد مصرفی حوزه چرم در این بازار قابل یافتن است.

 

صنعت چرم ایتالیا

کشور ایتالیا از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین تولید کنندگان چرم در جهان است و برند‌های مشهوری که محصولات چرمی شناخته شده جهان را تولید می‌کنند مثل گوچی و بوتگا ونتا در این کشور قرار دارند. ایتالیایی بودن چرم نشانه کیفیت و دوام آن است و البته دلیلی برای قیمت بالای آن. به همین دلیل کفش و کیف و کمربند چرم ایتالیایی بسیار گران است. صنعت چرم ایتالیا از قدیمی‌ترین صنایع این کشور است و کار خود را به صورت علمی و با جدیدترین تکنولوژی‌های جهان انجام می‌دهد، این تولیدکنندگان از روش تولید انبوه که روش معمول در تولید چرم در جهان است استفاده نمی‌کنند بلکه فرایند تولید را با پروسه‌های زمان بر دیگری انجام می‌دهند که باعث کیفیت متفاوت و بالای محصولات آن ها می‌شود. لذا این کشور خود را از رهبران جهانی در زمینه طراحی کیفیت تولید محصولات سازگار با طبیعت و داشتن ظرفیت های نوآوری بالا قلمداد می کند و در بسیاری از کشورهای دنیا، محصولات چرمی ساخت ایتالیا مترادف با کیفیت بالا است.

ایتالیا همچنان یکی از کشورهایی است که رهبری دنیای مد را در پوشاک چرمی و کفش و کیف برعهده دارد. صنایع دباغی این کشور، با وجود صنعت بسیار پیشرفته کارخانجات دارای تجهیزات مدرن، طراحی های مبتکرانه و کیفیت باال دارای برند جهانی می باشند. یکی از باالترین درآمد در این صنعت در اختیار ایتالیا می باشد. براساس برآوردهای انجمن صنعت چرم ایتالیا ۱۵درصد تولیدات چرم فرآوری شده جهان (نه کل چرم) و ۶۰ درصد تولیدات چرم فرآوری شده اروپا به کشور ایتالیا تعلق دارد.

صنعت دباغی ایتالیا در سال ۲۰۱۴ شامل ۱۲۵۰ شرکت با ۱۸۰۰۰ کارگر بود که درآمدی بالغ بر ۵ میلیارد یورو کسب کرده و ۴ میلیارد آن به بخش صادرات به ۱۲۱ کشور جهان بوده است. چین با ۲۶ درصد در صدر قرار دارد. میانگین گردش مالی سالانه این صنعت ۲٫۵ میلیارد یورو در سال است. این رقم معادل ۱۲۹ میلیون مترمربع چرم دباغی شده و ۳۴ هزارتن چرم زیره می باشد.

یکی از مهم ترین نمایشگاه ها و رویدادهایی که به صورت سالانه در کشور ایتالیا برگزار می شود نمایشگاه چرم میلان است. این نمایشگاه مهم ترین نمایشگاه چرم جهان است. برای دریافت اطلاعات مفید درباره این نمایشگاه چرم جهانی به این لینک مراجعه کنید.

 

صنعت چرم روسیه

روسیه از لحاظ مساحت بزرگترین کشور دنیاست. این کشور حدوداً ۱۷ میلیون کیلومتر مربع مساحت دارد و ۱۱ منطقه زمانی را پوشش می دهد. روسیه از اروپا در غرب تا شمال آسیا ادامه دارد در شمال با اقیانوس منجمد و در شرق با اقیانوس آرام هم مرز است. برخلاف اندازه بزرگش، بیشتر قسمت های این کشور خاک یا آب و هوای مناسبی برای کشاورزی ندارد (یا خیلی خشک و یا خیلی سرد است ) تنها ۷٫۱۷ درصد از خاک این سرزمین حاصل خیز و ۰٫۱۱ درصد از آن همیشه زیر کشت است (آمار سال ۲۰۰۵) البته باید گفت که ذخایر بسیار غنی از منابع طبیعی مثل نفت، گازطبیعی، ذغال سنگ، مواد معدنی و چوب جنگلی در این کشور وجود دارد که متاسفانه باز همان مشکلات، مثل آب و هوای بد و دوری ذخایر موانعی در راه بهره برداری کامل این ذخایر ایجاد می کند.

مانند بیشتر بخش های تولیدی روسیه، تولیدچرم در طول چندسال گذشته، کاهش چشم گیری داشته است. یک علت عمده بخش عرضه است. تعداد چهارپایان در سال ۲۰۰۵، ۶درصد کاهش، یافت و از لحاظ تعداد به ۳/۸ میلیون تکه پوست برای صادرات یا دباغی رسید. این مسئله باعث افزایش قیمت پوست شد، بنابراین صادرات کاهش و واردات افزایش یافت، درآمد کلی ناشی از فروش چرم سازی در سال ۲۰۰۵، ۷۷/۱۲ در صد رشد داشته وبه مرز ۸۰۰ میلیون دلار رسید که البته نشان دهنده افزایش در قیمت مواد اولیه می باشد. یکی از محصولاتی که روسیه در تولید آن رقیب ندارد کفش نظامی است. در حال حاضر تولیدکنندگان کفش در روسیه تنها بر ۱۲ کارخانه چرم سازی بزرگ تکیه دارند و تولید آن ها در سال ۲۰۰۵، ۲۰ درصد کاهش داشته است. بخش دوم مربوط به چرم زیره است که تولید آن نیز در طی چندسال گذشته کاهش داشته و در ۲۰۰۵، ۱۵ درصد افت پیدا کرده است. دلیل عمده این امر افزایش واردات کفش است، در نتیجه دباغان به جای تولید چرم زیره، چرم های کروم تولید می کنند. با وجود ارتقای موقعیت قانونی این کشور، سرمایه گذاری در بخش چرم آینده روشنی دارد، اما با اتفاقات اخیری که در صنعت نفت رخ داده، برخی سرمایه گذاران خارجی کنار کشیدند. در این کشور ۲۹ کارخانه بزرگ چرم سازی وجود دارد که چرم های دباغی شده با کروم تولید می کنند. در این میان کارخانجات زوآ روسکایا، ریازان، استاشکووسک، کوزها بیش از ۵۰ درصد ازچرم روسیه را تولید می کنند. ریازان بزرگترین کارخانه چرم سازی است و در ۱۸۰ کیلومتری جنوب شرقی مسکو قرار دارد و در سال ۱۹۱۶ تاسیس شده است. این کارخانه در مساحتی معادل۴۸۰۰۰۰ مترمربع و با ۲۳۰۰ کارمند، پوست گاو را پردازش می کنند. این کارخانه بیش از ۴۰ درصد چرم روسیه را تولید می کند و بازارهای اصلی آن کفش و مبلمان است. این کارخانه در سال بیش از ۳ میلیون تکه چرم می خرد و روزی ۸۰۰۰ تکه را مورد پردازش قرار می دهد. البته مجهز به آخرین فنآوری ایتالیاست و به آزمایش چرم هایش بسیار اهمیت می دهد.

 

صنعت چرم هند

گرچه روزگاری، نام هند فقر تنگدستی را در ذهنمان بیدار می کرد، اما اکنون پیشرفت های اقتصادی و انقلاب علمی این کشور توجه همگان را به خود جلب کرده است. مدت هاست که سرمایه گذاری های عظیم خارجی در این کشور امری عادی به شمار می آید و فروش کالاهای هندی در بازارهای جهانی به شدت افزایش یافته است. هند دومین کشور پرجمعیت دنیاست که در حدود یک ششم جمعیت حهان را در خود جای داده است. تنوع نژادی، فرهنگی، زبانی و مذهبی در این کشور، چشم اندازی شگرف از همزیستی مسالمت آمیز میان اعتقادات گوناگون به وجود آورده است.

هند یکی از بزرگ ترین کشورها در زمینه نگهداری احشام است و با این توانایی بالقوه خود ۱۰ در صد از نیاز چرم جهان را تامین می کند. دولت هند برای رشد هرچه بیشتر صنعت چرم سرمایه گذاری های داخلی و خارجی بسیاری انجام داده است. علاوه بر پتانسیل عظیم هند در صنعت چرم، توجه به امنیت و سلامت شغلی و محیط کار کارگران، سلامتی مصرف کننده و پذیرش استانداردهای محیطی و رعایت آن نیز زمینه رشد هر چه بیشتر صنعت چرم هند را در آینده فراهم آورده است. حدود ۵/۲ میلیون نیروی کار در این صنعت مشغول فعالیتند که ۳۰ در صد آن را زنان تشکیل می دهند. ارزش تولیدات چرم و محصولات چرمی هند سالیانه بیش از ۴ بیلیون دلار و ارزش صادرات آن ۲ بیلیون دلار است. میزان تولید و صادرات چرم و محصولات چرمی هند هر ساله افزایش می یابد. کشورهای آلمان، آمریکا، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، هنگ کنگ، هلند، بلژیک، پرتغال، دانمارک، استرالیا، کانادا، سوئد، امارات متحده عربی، کره و… عمده ترین بازارهای هدف صادراتی چرم هند هستند.

 

صنعت چرم پاکستان

پاکستان از جمله کشورهایی است که در همسایگی شرقی ما به تولید انبوه و صادرات چرم و انواع محصولات مشغول است. چرمسازی یکی از مهمترین بخشهای صنعت این کشور است که نقش تعیین کننده ای در اقتصاد این کشور ایفاء می کند. حدود ششصد دباغی در این کشور فعالیت می کنند که بیشتر در نواحی شرقی مستقرند و برآوردها بیانگر این نکته است که هزینه زندگی بیش از یک میلیون نفر را این صنعت تامین می کند. چرم تولیدی این کشور بیشتر از پوست گوسفند، گاو میش و گاو است. چرم بسیار ظریفی که این کشور تولید می کند شهرت جهانی داشته که مقدار زیادی از آن در داخل پاکستان تبدیل به محصولاتی چون پوشاک چرمی، مبل، پایپوش، دستکش چرمی و… شده و صادر می شود. مقدار زیادی از چرم تولیدی برای مبلمان نیز صادر می شود. با اینکه چندی قبل صادرات چرم و فرآورده های آن از پاکستان به دلیل فشارهای بین المللی در حال کاهش بود اما چندی است که این مسئله بهبود یافته است. انجمن دباغان پاکستان قابلیت پیشرفت زیادی دارد و از جمله سازمان های معروف تجاری در پاکستان است که نماینده دومین بخش بزرگ صادر کننده کالا در پاکستان است. این انجمن پویا به طور مستقیم برای دویست هزار نفر اشتغال ایجاد کرده است. این انجمن در اواخر دهه ۱۹۵۰ تاسیس و با همکاری دولت پاکستان موسسه فنی مجهری به نام موسسه ملی فناوری چرم بنیان نهاده است که برای آموزش نیروهای شاغل در این صنعت فعالیت می کند.

صادرات چرم و فرآورده های چرمی در مقایسه با ۶۹۵ میلیون دلار سال ۲۰۰۳-۲۰۰۲ به میزان ۱۱/۷ در صد افزایش یافت و به ۷۴۴ میلیون دلار در مدت ژوئیه ژوئن ۲۰۰۴-۲۰۰۳ رسید مه نسبت به هدف گذاری ۵/۷ میلیون دلاری دولت افزایش چشم گیری دارد. این رقم در طی دهه ی گذشته دست آورد چشم گیری برای بخش چرم بوده است. (صنعت چرم و کفش، ۱۳۸۶)

 

صنعت چرم اندونزی

اندونزی با حدود ۲۵۰ میلیون نفر جمعیت چهارمین کشور پرجمعیت دنیاست. مردم این کشور روزگار چندان خوشی در گذشته نداشته اند. زمین لرزه های مهیب، جنگل سوزی ها، شیوع آنفولانزا… به اقتصاد و صنعت این کشور به شدت تاثیر گذاشته است. در جبهه اقتصادی، آینده روشنی که در اوایل دهه ۹۰ میلادی برای صنعت چرم این کشور پیش بینی می شد به دلیل رقابت کشورهای قوی تر و محیط با ثبات تر تجارت رنگ باخت. صنعت چرم اندونزی در سال ۲۰۰۶ میلادی سیصد دباغی در این کشور وجود داشته است. ۸۰ درصد این دباغی ها کوچک و خانگی اند و ۵۰ دباغی بزرگ در این کشور فعالیت می کنند. حدود ۱۰ دباغی در حدود پانصد هزار فوت مربع یا کمی بیشتر چرم تولید می کنند. ظرفیت بقیه دباغی ها در بهترین حالت پنجاه هزار فوت مربع بیشتر نیست.

میزان قابل توجهی از چرم اندونزی در جاوه تولید می شود که در سه منطقه متمرکز است. گاروت در نزدیکی شهر باندونگ در غرب جاوه، منطقه تاریخی یوگیا کارتا در مرکز جاوه و سورا بایا بندری بین المللی و مرکز استان جاوه شرقی. از قدیم محور این کسب و کار فرآوری پوست داخلی و عرضه آن به شش هزار پایپوش سازی داخلی بوده است. گسترش صنعت پایپوش سازی موفقیت اصلی این صنعت در اندونزی بوده است. از اواسط دهه ۱۹۹۰ این کشور جزء پنچ کشور برتر صادر کننده پایپوش با در آمدی بیش از ۵/۱ میلیارد دلار بوده است. که پایه اصلی این موفقیت تولید کفش های ورزشی چرمی توسط چند شرکت بزرگ با نام هایی چون آدیداس، نایک و ریبوک بوده است. بسیاری از دباغان این کشور که توان رقابت در بازار پایپوش را ندارند، تولید لوازم و پوشاک چرمی میزان تقاضا برای تولید چرم کامل را به طور چشمگیری افزایش داده و بازار تولید چرم مبلمان و خودرو( به دلیل اینکه پوستها بافت منحصر به فرد و رخ کمابیش بدون خدشه دارند) نیز سیر صعودی داشته است.

 

صنعت چرم مصر

صنعت تولید فرآورده های چرمی در مصر در دوران فراعنه رونق زیادی داشته است و تصاویر کارگران تولید چرم در آرامگاه های فراعنه نیز مشاهده می شود. این صنعت تا به امروز تداوم داشته است و هم اکنون حدود ۲۵۰ هزار نفر در بخش دباغی چرم تولید کفش، کالاهای چرمی و پوشاک چرمی اشتغال دارند. وضعیت مواد خام چرم نیز در مصر خوب است و سالیانه بیش از ۵۰ میلیون فوت مربع پوست در این کشور تولید می شود. تا دهه ۱۹۶۰ صنعت چرم مصر چندان مکانیزه نبود تا اینکه به لطف سفارش های کلان برای کفش تولیدی مصر از سوی اتحاد شوروی دباغان و کفش سازان تحت فشار قرار گرفته اند که تولید را افزایش دهند. در پی فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ صنعت چرم و کفش مصر دوباره در لاک خود فرو رفت و فقط معطوف به بازار داخلی شد. در نتیجه چرم مصر بر خلاف کالاهای نساجی آن دارای شهرت بین المللی نیست. در واقع اکنون که دولت مصر در پی افزایش تولید و صادرات در این صنعت است به همین خاطر چندان در جذب مشتریان خارجی موفق نیست. در ضمن دباغی مصر نیز نسبت به هندوستان و پاکستان از کارآیی کمتری برخوردار است و نمی تواند همانند آنها چرم خوب و ارزان تولید کند.

مواد خام حاصل از پوست گاو، کوسفند و بز مصری در کل مرغوب است چون دامها در مصر از تغذیه خوبی برخوردارند. حدود ۸۰ درصد پوست خام مصر پس از فرآوری ناقص صادر می شود که خریدار عمده آن ایتالیا است و همین نشان می دهد که پوست های مصر دارای مرغوبیت خوبی هستند. دباغان مصری به همین حرفه ی آسان اکتفا کردند و چندان در زمینه کامل سازی پوست به طور کامل سرمایه گذاری نکردند در نتیجه چرم کامل سازی شده در مصر در حد استانداردهای بین المللی نیست بنابراین نمی تواند به آسانی به بازارهای بین المللی راه پیدا کند.

 

صنعت چرم تونس

تونس دارای اقتصاد گسترده ای شامل کشاورزی، معدن، انرژی و تولیدات کارخانه ای است و تولیدات کارخانه ای نیزدر سیطره نساجی و صنعت چرم است که ۴۵ در صد کل صادرات را در اختیار دارند و نیمی از شاغلان بخش تولیدات کارخانه ای در این دو بخش مشغول به کار هستند. کسب و کار چرم تونس به پای اتیوپی نمی رسد اما یکی از بهترین های آفریقاست.

۲۸۹ شرکت با ۱۰ کارمند یا بیشتر در صنعت چرم تونس کار می کنند که ۱۷۸ شرکت از این شرکت ها فقط برای صادرات تولید می کنند. خارجیان در مالکیت ۱۲۸ شرکت سهم دارند و مالکیت ۸۲ شرکت به طور کامل در اختیار خارجیان است. ارزش کلی این بخش در سال ۲۰۰۴ معادل ۴/۱۴۹ میلیون دلار بوده است در حالی که این شاخص در سال ۲۰۰۰ برابر با ۱۱۷ میلیون دلار بوده است. اما سرمایه گذاری طی همین مدت از ۹۷/۴ میلیون دلار به ۴۶/۳ میلیون دلار کاهش یافت. تعداد کل نفرات شاغل در شرکت های دارای ۱۰ ئفر پرسنل یا بیشتر نیز ۲۵۴۳۰ نفر بود که ۲۰۹۱۴ نفرشان نیز در کارخانه هایی کار می کردند که فقط برای صادرات تولید می کنند. میانگین رشد سالانه نیز طی این مدت ۷ درصد بوده است.

ایتالیا بازار اصلی تونس است و ۴۰ درصد صادرات تونس به ایتالیا می رود و فرانسه(۳۸ درصد) و آلمان (۱۰درصد) جایگاه های بعدی را در اختیار دارند.

 

صنعت چرم الجزایر

انواع بحران های اقتصادی الجزایر طی ۲۵ سال گذشته لطمه شدیدی به کارخانه های این کشور زده است. کاهش پیاپی ارزش دینار الجزایر طی دهه ی ۱۹۸۰ باعث شد کارخانه های این کشور که وابسته به واردات بودند به شدت بدهکار شوند و قدرت مصرف کنندگان کاهش یابد. بحران های سیاسی دهه ی ۱۹۹۰ نیز به شدت باعث کاهش سرمایه گذاری داخلی و لطمه خوردن تولید شد. اقتصاد این کشور تا همین چندی پیش سوسیالیستی بود که قسمت اعظم آن دولتی و در کنترل دولت بود. البته از آغاز قرن ۲۱ تغییرات شگرفی در نگرش حکومت الجزایر صورت گرفته است و سرانجام این حکومت شکست خط مشی های پیشین را پذیرفت. اصلاحات اقتصادی دراز مدتی از سال ۲۰۰۰ آغاز شده است که متاسفانه با مانع فقدان قابلیت رقابت در بخش تولیدات عمومی روبرو بوده است و این اصلاحات سبب شد که دسترسی آسان به اعتبارات بانکی هم پایان یابد. صنایع چرم و کفش با واردات شدید از کشورهایی چون ترکیه، مصر، پاکستان و ایالات متحده روبرو هستند و بدون افزایش خصوصی سازی و جذب سرمایه گذاری بیگانه که در تونس به خوبی جواب داد دچار ورشکستگی می شوند. اما وقتی که ازنگاه بسیاری از خارجیان الجزایر ثبات سیاسی ندارد بعید است که سرمایه گذاری خارجی افزایش یابد. صادرات ترکیه و سوریه انجام می شود به صادرات ناچیز وت بلو هم لطمه زده است. با چنین وضعیتی تعجبی ندارد که بخش چرم الجزایر در پاییز ۲۰۰۵ با ۲۹ درصد ظرفیت خود کار می کرده است.

 

صنعت چرم مراکش

دباغی چرم در مراکش قدمت زیادی دارد در گذشته چرم کامل بخش مهمی از تجارت مراکش با سایر کشورها را تشکیل می داده است و چرم مراکش در تهیه جلد کتاب کاربرد گسترده ای داشته است که به علت مقاومت و دانه بندی زیبای آن بوده است. نزدیکی مراکش به اروپا پیوندهای تجاری نیرومندی به بار آورده است که تا امروز تداوم داشته است و در این میان پیوند با فرانسه جایگاه ویژه ای داشته است. مراکش از لحاظ دسترسی به پوست و نیروی کار ماهر مانند تونس است و پوست گوسفند این کشور دارای کیفیت عالی است. صنعت چرم این کشور تمام وجوه تولید شامل پوست دباغی تا تولید پایپوش، کالاهای چرمی، پوشاک و اجرای چرمی را در برمی گیرد و ۳۶۳ دباغی و کارخانه ی مدرن در این کشور فعالیت می کنند که ۱۷۰۰۰ نفر را استخدام دارند. اروپا مقصد اصلی صادرات مراکش است و چرم این کشور به فرانسه (۴۱ درصد)، ایتالیا(۳۰درصد)، تونس(۱۴درصد) و چین (۴درصد) صادر می شود. صادرات وت بلو جاذبه زیادی برای دست اندرکاران دارد ولی دولت چندان تمایلی برای صدور مجوز ندارد.

 

صنعت چرم ترکیه

ترکیه نوین از بقایای بخش آناتولی در امپراتوری عثمانی، در سال ۱۳۰۲ و توسط مصطفی کمال شکل گرفت. ترکیه تحت فرمانروایی مقتدرانه ی مصطفی کمال دست به اصلاحات گسترده ی اجتماعی، حقوقی و سیاسی زد. ترکیه ی امروز از نظام مردم سالاری نوین برخوردار است، و علی رغم جنبش جدایی خواه برخی از جمعیت کرد این کشور، وضعیت سیاسی پایداری دارد. کردها ۲۰ درصد جمعیت ۴/۷۰ میلیون نفری ترکیه را تشکیل می دهند. ترکیه از موقعیتی راهبردی برخوردار است و بین اروپا و آسیا پیوند جغرافیایی پدید می آورد. ترکیه از بسیاری از جهات وضعیت منحصر به فردی دارد، با آن که تمام جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می دهند، زندگی در این کشور و به ویژه در شهرهای بزرگ به طور کامل غربی است. ترکیه از سال ۱۳۴۳ عضو وابسته ی جامعه اروپا بوده است و در ده سال گذشته از هیچ کوششی برای تقویت معیارهای دمکراسی و اقتصادی دریغ نکرده است تا در مذاکرات مربوط به عضویت کامل در اتحادیه ی اروپا دست پری داشته باشد. در واقع همین نکته نیز به خوبی نشان می دهد که ترکیه در سیاست و فرهنگ به کجا نظر دارد.

فرآوری پوست جانوران به چرم کامل و تهیه فرآورده های چرمی یکی از مهارت های کهن انسان است. ترکیه همواره یکی از کانون های معروف این کسب و کار و به ویژه تهیه چرم از پوست گوسفند و بز بوده است. امروزه نیز ترکیه در کسب و کار چرم جایگاه یا اهمیتی دارد به طوری که در اروپا پس از ایتالیا و در جهان پس از ایتالیا، چین و هندوستان از چرم سازان مهم است. در واقع ۲۰ درصد از کل پوست بز و گوسفند تولید شده در جهان در ترکیه فرآوری می شود. ترکیه از لحاظ تولید خز نیز در جهان پیشتاز است و در سال ۸۰ میلیون پوست را فرآوری می کند. کوشش های آغازین برای نوسازی صنعت چرم ترکیه از دهه های ۱۹۷۰ آغاز شد اما پیشرفت چشم گیر در مقیاس صنعتی واقعی از ده سال بعد آغازشد و شمار نواحی صنعتی سازمان یافته، تصفیه خانه های فاضلاب و پیشرفتهای فنی به سرعت افزایش یافت. صنعت چرم در اقتصاد ترکیه نیز نقش فزآینده ای یافت و هم اکنون بخش صادراتی مهمی است که دارای ارزش سالیانه ۶۵۰ میلیون دلار است. در ضمن نیمی از صادرات چرم که به صورت رسمی ثبت شده است به گردشگران فروخته می شود. ظرفیت کنونی بخش دباغی ترکیه حدود ۴۰۰۰۰۰ تن در سال است که توسط ۱۳۰۰ دباغی و حدود ۲۰۰۰۰ نیروی کار شاغل در آنها تامین می شود که تمام انواع چرم را تولید می کنند. توزلا(استانبول)، منه من(ازمیر)، اوفلاک، بورن، مانیسا و گونن(بالی کسیر) مراکز اصلی این صنعت هستند.

 

صنعت چرم عربستان

قدرت اقتصاد عربستان و سرمایه گذاری در تمام بخش های حیاتی رو به رشد است. در ۲۰ آذر سال ۱۳۸۴ عربستان پس از ۱۲ سال مذاکرات پردامنه توانست به عضویت سازمان جهانی تجارت در آید و عضو صدو چهل و نهم آن شود. در واقع عربستان در تکاپوی پیوستن با این سازمان ۴۲ قانون و مقررات جدید تصویب کرد که از این تعداد ۱۹ قانون و مقررات به توافق های اصلی با سازمان جهانی تجارت مربوط می شد. اقتصاد ملی عربستان از سال ۱۳۷۸ تاکنون رشد سالیانه ای برابر با ۵/۴ در صد داشته است، در حالی که رشد سالانه جمعیت ۵/۲ درصد بوده است. بخش خصوصی طی شش سال گذشته هر سال رشد میانگینی برابر با ۶/۴ درصد داشته است. کارخانه چرم الدقال در شهر مدینه کار خود را با تولید وت بلو آغاز کرد و اکنون به تولید چرم کامل رسیده است که مورد نیاز مردم و صنایع است. این شرکت ماهی ۵۷ کانتینر وت بلوی گوسفندی صادر می کند که هر کدام حاوی ۱۵۰۰ دوجین پوست(سالی ۱۰۲۶۰۰۰ جلد) است. صادرات وت بلوی بزی نیز ۳۰ کانتینر حاوی ۲۰۰۰ دوجین است که در کل به سالی ۷۲۰۰۰۰ جلد می رسد. جمع کل هم به ماهی ۱۷۴۰۰۰۰ جلد پوست در ماه می رسد. ارزش صادرات پوست گوسفند این کارخانه به ۲۰ میلیون ریال عربستان می رسد. ارزش پوست بز هم ۸ میلیون ریال است. مقصدهای صادرات هم عبارتند از پاکستان، هندوستان، ایتالیا، ترکیه، مکزیک، آرژانتین، برزیل و چین. این شرکت دارای چندین کشتارگاه است. سه کشتارگاه در مدینه، یکی در ینبوع، یکی در طایف، یکی در جده و یکی در مکه.

کارخانه دباغی مدرن ریاض که یکی از بزرگترین دباغی های عربستان است که ۲۲ سال پیش ساخته شد و سالی ۱۶۰۰۰ جلد پوست گوسفند و ۵۰۰۰ جلد پوست گاو و شتر را با استفاده از ۲۵ بالابان فرآوری می کند. حدود ۴۰ کشتارگاه تحت نظارت این دباغی کار می کنند که ۴۰ کشتارگاه تحت نظارت این دباغی کار می کنند که تمام پوست خام دباغی را تامین می کند واین کارخانه ماهی ۱۸ کانتینر پوست دباغی شده صادر می کند.

کارخانه چرم الجابرین در منطقه ی صنعتی شماره ی ۳ ریاض ایجاد شده است و کراست مرغوب تولید می کند که سالی ۵۰۰۰۰۰ فوت مربع کراست و چرم کامل تولید می کند و با استفاده از ماشین افزارهای نوین روزی ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ جلد پوست را فرآوری می کند.

کارخانه چرم الاهلی واقع در ریاض از تمام دباغی های دیگر عربستان قوی تر است و ۱۸۰۰۰ جلد وت بلو از بهترین پوستهای بز عربی و نجدی تولید می کند. از پوست گاو و شتر هم استفاده می شود و چرم تولیدی برای تولید پوشاک و رویه ی کفش به کار می رود. نحوه ی کار ۲۸ کشتارگاه نیز تحت نظارت این دباغی است و از قصاب های آموزش دیده در این کشتارگاه ها استفاده می شود تا مبادا به هنگام سلاخی به پوست لطمه وارد شود. مواد خام مورد استفاده این کارخانه وارداتی نیست و از همین کشتارگاه ها تامین می شود. این کارخانه ماهی بیست کانتینر وت بلو صادر می کند و به کشورهای متقاضی کراست هم صادر می کند.

وزارت صنایع عربستان مجوز ایجاد دباغی جدیدی به نام “دباغی خاورمیانه نو” برای تولید وت بلو، کراست و چرم کامل صادر کرده است که در ناحیه ی صنعتی جده برپا می شود(صنعت چرم و کفش، ۱۳۸۶).

 

صنعت چرم آمریکای جنوبی

در صنعت چرم آمریکای جنوبی، برزیل چشم گیرترین است زیرا ۶۰ درصد چرم این منطقه را تولید می کند. سهم آرژانتین ۱۵ در صد و سهم کلمبیا و اروگوئه هر یک ۵ درصد است. تجارت چرم از قدیمی ترین تجارت ها در آمریکای جنوبی است ولی امروزه این صنعت در دست چند کشور از دوازده کشور این منطقه است. بعید است در چند سال آینده نیز تغییری در این اوضاع ایجاد شود. برزیل و آرژانتین بی شک اهمیت خود در تامین چرم جهان را حفظ خواهند کرد وسالی ده ها میلیون راس گاو در این کشورها راهی کشتارگاه ها می شوند.

صادرات صنعت چرم از ژانویه تا نوامبر ۲۰۰۶ معادل ۹/۱ میلیارد دلار بوده است که نشان گر ۳۳ درصد افزایش نسبت به دوره ی مشابه در سال ۲۰۰۵ است. صادرات چرم برزیل طی ۵ سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ از ۷۶۰ میلیون دلار به ۴/۱ میلیارد دلار رسید. این افزایش حاصل چند راهبرد مختلف بوده است. در سال های اخیر که کشورهای آسیا و به ویژه چین با تولیدات ارزان شان رقبایی جدی بوده اند برزیل به صادرات دارای ارزش افزوده ی بیشتر مانند چرم کامل، پایپوش و کالاهای چرمی روی آورد. این رویکرد به خوبی در این واقعیت نمایان است، صادر کنندگان برزیل هم اکنون به بازارهای ممتازتر چون اروپا روی آورده اند. این راهبرد موفقیت آمیز بوده است به طوری که ایتالیا در سال ۲۰۰۶ نسبت به سال ۲۰۰۵ میلادی ۵۱ درصد بیشتر چرم برزیلی وارد کرد و در صدر بازارهای صادرات برزیل قرار گرفت(۴۳/۲۶ درصد کل صاردات چرم برزیل)، چین(۱۱/۲۰ درصد)، هنگ کنگ(۳۹/۱۵ درصد)، ایالات متحده، کره ی جنوبی، اندونزی، هلند، پرتغال، تایوان و ویتنام نیز در مقام های بعدی قرار گرفتند. خاورمیانه هم برای صادرات چرم برزیل اهمیت فزآینده ای یافته است به طوری که صادرات چرم برزیل به کشورهای اتحادیه ی عرب در سال ۲۰۰۶ میلادی ۷۸ درصد افزایش یافت و به ۷۹/۱ میلیون دلار رسید. انجمن صنایع کفش و اجزای چرمی برزیل(اسینتکلل) نیز به تازگی نماینده ای را برای یافتن فرصت های کسب وکار به قاره ی آفریقا فرستاده است که به کشورهای مراکش، مصر، تونس و سودان سفر کرده است.

چرم ۴۷ درصد صادرات کلمبیا در این بخش را تشکیل می دهد و سهم پایپوش ۲۸ درصد و سهم کالاهای چرمی حدود ۲۶ درصد است. بازار اصلی صادرات کالاهای چرمی کلمبیا کشور آمریکا است(۵۲ درصد). ونزوئلا و مکزیک هم در مکان های بعدی قرار دارند.

در قسمت اعظم دهه ی کنونی اقتصاد آرژانتین دچار رکود و تنش بوده است اما صنعت چرم و دباغی به مهار تورم کمک فراوانی کرده است و از طریق صادرات باعث ورود ارز به کشور می شده است. در سال ۲۰۰۶ ارزش صادرات پوست دباغی شده آرژانتین نزدیک به ۷۸۰ میلیون دلار بود که اندکی پیش از رقم ۷۵۵ میلیون دلار سال ۲۰۰۵ بود. کل صادرات چرم دباغی شده در سال ۲۰۰۶ نیز ۸۸۴ میلیون دلار بود که نشان می دهد که حرکت به سوی صادرات دارای ارزش افزوده، چشم گیر بوده است.

دباغی ها، پایپوش سازان و تولید کنندگان کالاهای چرمی در اکوادور دچار کمبود پوست هستند که تهدیدی جدی برای شان به شمار می آید. هزینه پوست نسبت به ژوئن گذشته دو برابر شده است و پوستها نیز دارای کیفیت ضعیف تر و اندازه ی کوچک تر هستند. تاجران اکوادور به بازار داخلی توجهی ندارند و بهترین پوست هایشان را با قیمتی بالاتر به کلمبیا، پرو و چین می فروشند. بالا رفتن هزینه ی مواد خام در اکوادور سبب شده است تا هزاران نفر در خطر بی کاری قرار گیرند. اکوادور در چهار سال گذشته ۴۰ درصد ظرفیت تولید چرم خود را از دست داده است و کارخانه ها به صورت فزآینده ای تعطیل شدند.

 

صنعت چرم مغولستان

مغولستان در شمال آسیای مرکزی بین چین و روسیه محصور است. مغول ها از دیرباز به روشهای سنتی پوست بز، گوسفند، اسب، گاو وشتر را فرآوری می کرده اند و نیازهای کشور را برطرف می کرده اند. به هنگام استقلال مغولستان از چین در اوایل دهه ی ۱۹۲۰ سالانه یک میلیون پوست گوسفند، ۷۰۰۰۰۰ پوست بز، ۶۰۰۰۰ پوست گاو، ۵۰۰۰۰ پوست اسب و ۶۰۰۰۰ پوست شتر در این کشور به چرم تبدیل شده است. صنعت دباغی بین سال های ۱۹۳۴ تا ۱۹۹۰ توسعه یافت و شش نوع چرم مختلف در آن تولید می شد: سالی سه میلیون جلد چرم بزی، ۱۵۰۰۰۰جلد چرم گوسفندی، ۹۰۰۰۰ جلد چرم گاوی، اسب و شتر، چرم زیره و دستکش، و صنعت دباغی خز براساس جانوران وحشی و چرم بز و گوسفندهای پشمالو. در پایان این دوره، به طور تقریبی تمام چرم مغولستان در ۱۳ دباغی متمرکز در ناحیه ی “خان اول” اولان باتور تولید می شد و از آن کفش، پوشاک چرمی و کالاهای چرمی تولید می شد. صنایع جانبی مانند فرآوری پشم به نمد برای تولید کفش های نمدی و صنعت پشم بافی نیز وجود داشت. صنایع پشتیبان مانند کارخانه ی چسب سازی از ضایعات کارخانه ها و تهیه ی کالاهای چرمی از ضایعات چرم فعال بودند. از سال ۱۹۹۰ تولید دباغی ها و چرم سازی های دولتی سابق دچار رکود شد و تولیدشان به شدت افت کرد. چند شرکت خصوصی کوچک و متوسط نیز تاسیس شدند اما کیفیت و کمیت محصولاتشان نازل بود و زیر ظرفیت کار می کردند. در حال حاضر ۳۸ دباغی در مغولستان فعالیت می کنند که بیشترشان متکی به مواد شیمیایی وارداتی از چین هستند البته مقداری از عامل های دباغی مجدد هم از اروپا وارد می شود. دو سازمان پژوهشی هم در زمینه دباغی فعالیت می کنند که عبارتند از شرکت آرمونو(تاسیس در سال ۱۹۹۷) و موسسه ی تحقیق و توسعه صنایع سبک( تاسیس در سال ۱۹۷۱).

 

صنعت چرم اتیوپی

اتیوپی از لحاظ شمار احشام در صدر کشورهای آفریقاست و در جهان نیز جایگاه دهم را دارد این کشور هم اکنون حدود ۳۵ میلیون رأس گاو، ۲۱ مییون رأس گوسفند و ۸/۱۶ میلیون رأس بز دارد. شرکت “پیتاردز” یکی از شرکت های دباغی بین المللی است که سال های سال است در صنعت چرم اتیوپی حضور داشته است و مدیریت شرکت دباغی دولتی اتیوپی را برعهده دارد. شرکت دباغی شبا طی ۴ یا ۵ سال گذشته در کار تبدیل پوست گوسفند به پوست نمک سود بوده است و اکنون مالکان اش دست به سرمایه گذاری زده اند تا کراست، چرم کامل، کفش، پوشاک و سایر کالاهای کامل تولید کنند. درکل به نظر می رسد که قاره آفریقا در پی پیمودن چنین راهی است.

 

صنعت چرم کلمبیا

اساس رنسانس تمایل مردم به استفاده از فناوری و مفاهیم در سایر فرهنگ ها بود. بخش چرم کلمبیا که بسیار سنتی است هنوز به سراغ رنسانسی مثبت نرفته است. پیوند بسیار ژرفی بین دامداری و چرم وجود دارد که به کمک آن می توان خصوصیات بخش چرم را توضیح داد. صنعت چرم کلمبیا همواره با پرورش گاو به طور مستقیم در ارتباط بوده است. در کیف سنتی”کاریل” می توان ردپای فناوری بومی دباغی را مشاهده کرد. کیفی که درآن از خز دباغی شده استفاده شده بیان گر ارتباط با پرورش دهندگان گاو در اسپانیا است. فرهنگ تولید چرم از پوست گوسفند که در اروپا رایج بود با روش زندگی بومیان تفاوت زیادی داشت. فرآورده های پوستی ساده مانند طناب گاوچرانی دارای قدمت زیادی هستند. دردوران حضور استعمارگران نیز استفاده از پوست در مبلمان اهمیت زیادی داشت و البته هنوز هم این فرآورده در زین اسب گاوچران ها به کار می رود. اجزای متعددی از تجهیزات گاوچران ها در دباغی تولید می شود که بندهای دارای استحکام زیاد و کشش ناپذیر از جمله آن ها هستند. چرم به کار رفته در این بندها با دباغی آلومینیومی تولید می شود و برای مهار حلقه های برنجی در دو سوی زین اسب به کار می روند. چرمی که با دباغی گیاهی تولید شود هرگزچنین خواصی به دست نمی دهد. بنابراین تولید چرم در آغاز دروه استعمار با گاوداری و گاوچرانی پیوند محکمی داشت. سال ها طول کشید تا در کلمبیا کفش چرمی تولید سود زیرا سرخ پوست ها از گیوه هایی استفاده می کردند که از الیاف بسیار محکمی تولید می شدند. این گیوه خیلی سبک، شست وشو پذیر و ضد کپک، قارچ و ساییدگی بودند و هنوز هم در برخی مناطق به کار می رود. امروز این گیوه ها جای خود را به صندل های پارچه ای داده اند. در قرن بیست مصرف در کلمبیا تقویت شدو طبقات بالادست به استفاده از کفش های چرمی روی آوردند که در آغاز وارداتی بود. تولید کالاهای چرمی در دباغی های سنتی که معطوف به لوازم اسب و کالسکه بودند پا گرفت و این دباغی با کپی برداری از کالاهایی که از فرانسه وارد می شد به تولید کالاهای چرمی روی آوردند. طوری که دستکش های زنانه هم تولید می کردند. رونق مسابقات اسب دوانی نیز باعث شد تا زین های انگلیسی هم رواج یابد. خلاصه کلام آن که در اوایل دهه ۱۹۷۰ تولیدکنندگان کفش و کالاهای چرمی کلمبیا می توانستند کالاهای خودرا صادر کنند و تا رکود اقتصادی دهه ۱۹۹۰ نیز این کار ادامه داشت. برخی از دباغی های روستایی چرم بسیار نرمی تولید می کردند که در ساخت کیف های بزرگ به کار می رفت. این کیف را پشت زین می گذاشتند و “تولا” نام داشت. این کیف بوی خاصی هم داشت چون آغشته به روغن سوخته موتور خودرو بود. روغن سوخته موتور به خاطر آن که در موتور در معرض جرقه الکتریکی و هوا بود تا حدی اکسید می شود وبه آلدئیدها تبدیل می شد که اندکی اثرات دباغی روغنی را داشتند. چرم تولا باعث شد تا صادرات کیف با موفقیت فراوانی همراه باشد.

 

صنعت چرم آسیای جنوب شرقی

کشورهای آسیای جنوب شرقی از قبیل اندونزی، مالزی و ویتنام در میانه ی طیفی قرار دارند که یک سوی آن کره جنوبی و تایوان یعنی کشورهایی که زود در راه توسعه گام نهاده اند و سوی دیگر آن چین قرار دارد که به تازگی گام در راه توسعه گذاشته است. اکنون کشورهای آسیای جنوب شرقی آمادگی دارند که در صنعت به تولید انبوه دست بزنند. البته این کشورها بین چین و هند نیز قرار گرفته اند، چینی که گویا دارای رشدی توقف ناپذیر است و هندی را که جزو کشورهای آسیای جنوب شرقی نیز می توان به شمار آورد.

صنعت چرم تایلند از بخش دباغی قوی و گسترده ای برخوردار است. برای تولیدات مرغوب که صادر می شود ازچرم وارداتی استفاده می شود اما برای تولید قسمت اعظم چرمی که در تولید انواع کیف، کفش، دستکش، کمربند و پوشاک به کار می رود از محصولات بیش از ۱۳۰ دباغی داخلی استفاده می شود. ظرفیت سالیانه دباغی های تایلند حدود ۱۵۰۰۰ تن چرم است که بیشتر از پوست گاو و گاومیش تهیه می شود. بیش از۵۰ در صد پوست مورد نیاز از آمریکا وارد می شود. صنعت دباغی تایلند در ناحیه “بانکگ پو” متمرکز است و از لحاظ مدیریت فاضلاب تحت کنترل شدید قرار دارد. این صنعت هم اکنون در پی تولید محصولات ممتاز است. در واقع هم اکنون نیز صنعت کارهای چرمی تایلند از تولید انبوه کالاهای کم کیفیت برای اتحادیه ی اروپا و آمریکا به سراغ تولید کالاهای مرغوب و پسندروز رفته است. تشویق دولت نیز در این میان موثر بوده است و اکنون بسیاری از شرکتهای پرآوازه ی جهان، تولید خود را در تایلند مستقر کرده اند هم اکنون محصولات بیش از ۵۰ شرکت معروف از تایلند به جهان به ویژه به اتحادیه ی اروپا، خاورمیانه و سایر کشورهای آسیایی صادر می شود.

 

منابع

چرم جانتا

مجله صنعت چرم و کفش، ۱۳۸۹

مجله صنعت چرم و کفش، ۱۳۸۸

برنامه راهبردی چرم وزارت صنعت، معدن و تجارت